Ταμείο Ανάκαμψης: Αγώνας ταχύτητας για τα έργα

Στο προηγούμενο άρθρο μας, σκιαγραφήσαμε τη δομή του Ταμείου Ανάκαμψης και καταγράψαμε τις απόψεις των εταιρειών – μελών του ΣΕΣΜΑ για τις προτεραιότητες, τους κινδύνους και τις προκλήσεις που σχετίζονται με την υλοποίηση του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.

Πρέπει να τονιστεί, ότι η επιτυχία της υλοποίησης του συνολικού προγράμματος του Ταμείου Ανάκαμψης είναι άμεσα συναρτώμενη με τον χρόνο εντός του οποίου θα ολοκληρωθούν τα χρηματοδοτούμενα έργα. Σε αυτόν τον αγώνα ταχύτητας, η σκυτάλη θα περάσει από πολλά χέρια και τυχόν αστοχίες, σε οποιαδήποτε στάδιο αυτής της διαδρομής, μπορεί να αποδειχθούν καταστροφικές.

Το Πρόγραμμα συντίθεται από δύο βασικά στάδια. Το πρώτο στάδιο είναι ο σχεδιασμός και το δεύτερο η υλοποίηση. Για κάθε στάδιο, θα εντοπίσουμε τους βασικούς εμπλεκόμενους, θα αναδείξουμε πιθανές δυσκολίες και θα προσδιορίσουμε τρόπους αντιμετώπισης.

Ο προγραμματισμός ξεκίνησε πριν από τουλάχιστον ένα έτος, όταν με πρωτοβουλία της κυβέρνησης συγκροτήθηκε ομάδα ακαδημαϊκών, ανθρώπων της αγοράς και κρατικών λειτουργών που κατέληξε στην «έκθεση Πισσαρίδη», όπου τέθηκαν οι βασικοί στόχοι για την οικονομία και την επιχειρηματικότητα. Ειδική ομάδα στο Υπουργείο Οικονομικών αξιοποίησε το υλικό αυτό και καθόρισε τους πυλώνες ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας οι οποίοι αναλύθηκαν σε σχετικούς άξονες.

Στη συνέχεια, σε επίπεδο σχεδιασμού, με την υποστήριξη στελεχών από υπουργεία και άλλους ωφελούμενους φορείς, συγκεντρώθηκαν τα σημαντικά έργα που θα χρηματοδοτηθούν από τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης. Η ιεράρχηση και η κοστολόγηση αυτών, αναμένεται να ολοκληρωθεί έως το τέλος Απριλίου 2021, με την υποστήριξη μεγάλων εταιρειών συμβούλων που έχουν συνδράμει σχετικά.

Η θεσμοθέτηση και σταδιακή στελέχωση της Ειδικής Υπηρεσίας Συντονισμού (ΕΥΣ) του Ταμείου Ανάκαμψης είναι σημαντική εξέλιξη, αλλά δεν είναι δυνατόν να επιτελέσει όλες τις εργασίες σχεδιασμού.

Κάθε ένα έργο (που μπορεί να αφορά μεταρρύθμιση, επένδυση ή επιχορήγηση) πρέπει να εξειδικευθεί περαιτέρω ώστε να φθάσει σε ένα αποδεκτό επίπεδο ωρίμανσης, που θα οδηγήσει στην ανάπτυξη προδιαγραφών και τευχών δημοπράτησης. Η εργασία αυτή πρέπει να υλοποιηθεί από τους ωφελούμενους φορείς. Από την εμπειρία μας, σημαντικός αριθμός των φορέων υλοποίησης δεν διαθέτει τους απαραίτητους πόρους και την τεχνογνωσία για τον σαφή προσδιορισμό των προδιαγραφών και την ανάπτυξη των τευχών δημοπράτησης. Ειδικά στα μεγάλα και πολύπλοκα έργα, αστοχίες και παραλείψεις στα έγγραφα των προκηρύξεων μπορούν να οδηγήσουν σε μεγάλες καθυστερήσεις αναθέσεων και σε ουσιαστική αποτυχία υλοποίησης των έργων. Σημαντικό ρόλο στα ανωτέρω θέματα θεωρούμε ότι μπορούν να έχουν οι οργανωμένες συμβουλευτικές εταιρείες–μέλη του ΣΕΣΜΑ που διαθέτουν την κατάλληλη γνώση και πείρα.

Πέρα από την προετοιμασία σε επίπεδο έργων, απαιτούνται και παρεμβάσεις για τη διαμόρφωση του κατάλληλου θεσμικού πλαισίου για τη γρήγορη και αποτελεσματική ανάθεση των προς χρηματοδότηση έργων.

Για το στάδιο του σχεδιασμού ανάθεσης των έργων, ο ΣΕΣΜΑ έχει εκφράσει προς την πολιτεία τη διάθεσή του, σε θεσμικό επίπεδο, να αναλάβει:

• υποστήριξη της ΕΥΣ στη διαμόρφωση ειδικού πλαισίου και διαδικασιών ανάθεσης έργων, και
  
  
• διαμόρφωση προτάσεων επί του περιεχομένου των προκηρύξεων σημαντικών έργων, με τη συμμετοχή εκπροσώπων του σε σχετικές επιτροπές της ΕΥΣ ή/και άλλων φορέων.

Τα ανωτέρω συμπυκνώνουν τις θέσεις μας για το πρώτο στάδιο. Για το στάδιο υλοποίησης του Προγράμματος, το οποίο εκτιμούμε ότι έχει ακόμα μεγαλύτερες προκλήσεις, θα επανέλθουμε με τις απόψεις μας.